Constantinopel "Europa of Azië?" (Turkije)

Reeds  drie maal was ik  in Azië, aldaar zo'n 20 landen bezocht, maar nog nooit ben ik een brug overgereden met aan het eind het verkeersbord "Welkom to Asia":    Constantinopel, ooit hoofdstad van diverse uitgestrekte en machtige imperiums, grote delen van Europa, Afrika en Azië omspannend, het Ottomaanse rijk  (een sultanaat) als laatste.   Gedurende de 19e eeuw werd het rijk geconfronteerd met interne problemen alsmede groeiende etnische & religieuze spanningen  in diverse regio's, vele oorlogen instigerend. Turkije was één van de verliezers van WO-I, De Turkse Onafhankelijkheidsoorlog  (1919-1922) o.l.v. Mustafa Kemal Atatürk  leidde tot de val van het sultanaat en was de grondslag voor de moderne Turkse republiek. Dat was ruim 1600 jaar Turkse geschiedenis veel te kort door de bocht.

Vandaag de dag wordt Constantinopel Istanboel genoemd, en het  is een zeer levendige hectische (erg intens en vermoeiend) metropool met een inwonertal van rond de 20 miljoen mensen. De stad is zó rijk aan bezienswaardigheden dat ik werkelijk niet wist waar ik beginnen moest, dus ben ik maar weer eens 2 dagen  gaan "hop on hop offen" (alhier een dure magere service bij gebrek aan concurrentie). Daarna wist ik het nog niet, dus besloot ik "Miniatürk" te bezoeken (Turks Madurodam). Dit hielp ook niet, met ruim 100 schaalmodellen (gemiddeld ~ 1 op 25) is dit park verschrikkelijk groot, ook mooi gelegen, en geeft een indicatie hoeveel er te zien is in Turkije en haar hoofdstad; zóveel dat je er een wereldreis kunt maken.

Uiteindelijk heb ik er voor gekozen een paar van de meest in het oog springende  monumenten te bezoeken. De eerste ervan was de blauwe moskee (Sultan Ahmet); ik heb daar een dag naar gezocht tot men mij uitlegde dat de kwalificatie blauw naar het interieur verwees; 21043 tegels met blauw als voornaamste kleur. Verder wordt deze moskee gekenmerkt door 6 minaretten, en kan plaats bieden aan ruim 10.000 gelovigen. Ter vergelijking, de  Moskee van de Profeet in Medina kan meer dan 650.000 gelovigen herbergen, en de Al-Masjid al-Haram moskee in Mekka meer dan 1 miljoen. Verder maakte de Imam mij duidelijk dat ik als ongelovige daar hoogstwaarschijnlijk niet de heilige grond mag betreden.

Iets verder op bevindt zich het museum Hagia Sophia, vertaald "gebouw van de heilige wijsheid". Oorspronkelijk was het een kerk (vanaf ~500 AC) , maar  in 1453 werd het in gebruik  genomen als moskee. In 1934 werd het een museum, en na restauraties is het nu een gebouw met zowel christelijke en islamistische kenmerken, en in die zin vrij opmerkelijk.

Één van de vele (grote!) paleizen in Istanboel is het Topkapi paleis, ooit het bestuurscentrum van het Ottomaanse rijk. Onder andere te bezoeken in het complex is de harem, alwaar ik kennis nam van begrippen (zoals odalisk) en levenswijze die voor mij als traditionele jongen moeilijk te bevatten is. Volgens mij waren die sultans en consortes  niet monogaam, maar dat heb ik vast verkeerd begrepen. Elders in  het paleis zijn prachtige juwelen te bewonderen (w.o. Topkapi dolk)  naast religieuze relikwieën, waaronder de staf van Mozes, de arm van Johannes de Doper, de voetafdruk van de profeet Mohammed, alsmede zijn baardharen, tand en zwaarden

Istanboel is een doolhof, boordevol markten, geur, kleur en geluid, waaronder een aantal malen per dag zeer luide oproepen (filmpje met kort voorbeeld) tot gebed vanaf de minaretten van de ontelbare moskeeën. Er zijn binnenkort lokale verkiezingen, en dat is een circus dat is nauwelijks voor te stellen; overal vlaggetjes posters, stands en verkiezingsbussen.  In toeristische delen van de stad moet je niet "stilstaan"; dan ben je een soort warme verse hoop waar een zwerm vliegen op afkomt die je leren jassen, tapijten, maaltijden en weet ik wat willen aansmeren.

Dat de stad en de regio zo belangrijk was (en is) heeft alles te maken met de strategische ligging, het verbindt de Zwarte zee via de Bosporus met de Zee van Marmara, m.a.w het is de scheidslijn van de Europese en Aziatische continenten, welke met elkaar verbonden zijn o.a met de Bosporus brug. Er varen jaarlijks 60.000 vrachtschepen door de Bosporus. En  als toerist vaar je voor 3 Turkse lire (~ € 1,==) in 20 minuten van Europa naar Azië wat ik misschien wel het allerleukste vond alhier.  Een korte cruise door de drukke waterwegen van Istanboel is adembenemend. Van sommige bruggen zie je een legertje mannen vissen.

Meermalen ben ik gewezen op de tulpengeschiedenis, van oorsprong een Turks groeisel, wat dat betreft is het hier op sommige plaatsen net Keukenhof, met ook de geur van hyacinten. Verder ben ik nergens ter wereld zulke mooi tegels tegengekomen die hier overal te zien zijn in moskeeën en gebouwen in het algemeen.     De toetreding van Turkije tot de Europese Unie is helaas nog ver weg.

Het laatste wat ik gezien heb is de Basilica Cisterne, welke vroeger gebruikt werd als een enorme ondergrondse opslagplaats voor water (80.000 kubieke meter). Ik vond het vooral leuk om te bezoeken daar ik het kan toevoegen aan mijn lijstje van James Bond filmlocaties (From Russia with love).

Enkele foto's in het mapje Constantinopel (Ottomaanse rijk).

Met vriendelijke groet, en tot mijn volgende bericht.