Ljubljana, Slovenië

Nova Gorica: aldaar stak ik  te voet de Sloveense grens over, vanuit de Italiaans zusterstad Gorizia, daar aangekomen met de trein vanuit Venetië, alwaar ik eerder die dag nog met de vaporete door het Venetiaanse Gran Canale voer. Vanuit Nova Gorica ging ik verder met de trein, daarbij prachtige beboste landschappen met turquoise blauwe riviertjes en beekjes passerend, geflankeerd door de met sneeuw betopte Sloveense Alpen, op weg naar Jesenice, om daar over te stappen in de trein naar  Ljubjana.

Slovenië  werd onafhankelijk op 25 juni 1991, waarna op 27 juni de tiendaagse oorlog  volgde met de voormalige Joegoslavische federatie, waarbij tientallen slachtoffers te betreuren waren. Op 1 mei 2004 voegde Slovenië zich bij de EU en in 2007 werd de €uro ingevoerd. De Sloveense bevolking bestaat uit zo'n 2.2 miljoen mensen. Mijn ervaring is niet anders dan dat de bevolking ontzettend vriendelijk  en hulpvaardig is. Op scholen zijn Sloveens en Engels verplicht naast een derde keuze taal.   Slovenië heeft als speerpunt het toerisme te bevorderen (stel je voor: ze hebben hier Nederlandse brochures!), daar het ook de faciliteiten heeft; meer dan 50% van het landoppervlak bestaat uit natuur, en Sloveense alpen schijnen uitermate geschikt te zijn om te skiën. 

De geschiedenis van Slovenië is uitermate gecompliceerd, daar deze onlosmakelijk verbonden is met de overige voormalige Joegoslavische republieken.  Ik heb getracht me terdege te informeren, daarvoor lange bezoeken afgelegd aan o.a. The National Museum of Contempory History,   The Exhibtion of Slovenian History, en The City Museum of Ljubjana. Sinds 1800 heeft Ljubjana tot 10 verschillende staatsentiteiten behoord, en heel raar door de bocht, iemand  geboren in 1913, nu 101 jaar oud, zou 2 keizers, 4 koningen en 4 presidenten hebben meegemaakt. Na WO-II was Josip Broz Tito, de "alleenleider" van de Joegoslavische republiek met een communistische inslag. In 1948 brak Joegoslavië met de "Sovjet lijn", en volgde daarna een soort eigen socialistische stijl. Wat ik begrijp is dat Joegoslavië een hele vreemde eend in de oostblok bijt was, wat ik ook begrijp is dat onderdrukking  zoals in andere Oostbloklanden (Hongarije, Polen, Tsjecho-Slowakije etc) hier "milder" was. Vandaag de dag is Tito alhier een gerespecteerd politicus, waarbij velen van de oudere generatie gauw zullen zeggen "onder Tito was alles beter (werk, woning, sociale zekerheid)", de jongeren zijn hierin veel gereserveerder. Ik heb geen bal verstand van moderne kunst maar zelfs ik zag in het Nationale Kunstmuseum van Slovenië dat de artistieke vrijheid hier heel groter was in verhouding met bijvoorbeeld het voormalige  Tsjecho-Slowakije.

De hoofdstad van Slovenië is Ljubjana, een klein, mooi en overzichtelijke stadje met ongeveer 250.000 inwoners, waarvan zo'n 50.000 studenten. Ljubjananers worden ook wel "froggers" genoemd (wat vrij vertaald zoiets als kikkerig zal betekenen), omdat de stad in een moerassige vallei ligt. Het centrum, is erg autoluw: veel straten zijn alleen voor voetgangers of fietsers toegankelijk.  Het centrum wordt gesierd door een aantal opvallende bruggen, de drakenbrug (de brug wordt geflankeerd door 4 draken) en de triple bridge, een creatie van stadsarchitect Jože Plečnik, die voor een groot deel heeft bijgedragen aan hoe de binnenstad er nu uitziet  (waaronder ook de huidige markt langs de Ljubjana rivier),  met de gedachte dat de burger, de stad en efficiëntie centraal staan.  In 1905 kocht de stad de ruïnes van wat nu het "stadskasteel" wordt genoemd, waarbij het het houden van culturele activiteiten voorop staat.

En dan nog wat losse wetenswaardigheden. De hoogste berg van het land is  de driepiekige Mount Triglav, afgebeeld op de Sloveense € 0,50 cent munt, het wapenschild en de nationale vlag. In het City Museum of Ljubjana bevindt zich het KOLO wheel: het  oudste wiel ter wereld, gevonden in de buurt van Ljubjana, wat er op kan duiden dat de voorvaderen van dit kleine volk heel inventief waren. Elders in Slovenië   werd het oudste muziekinstrument ter wereld opgegraven, de 55.000 jaar oude beenfluit, wat erop wijst dat Sloveense Neanderthaler erg vindingrijk én muzikaal  was. De nationale dichter is France Prešeren, waarbij vermeld moet worden dat mij is uitgelegd dat de Sloveense taal zich niet echt leent voor poëzie (veel medeklinkers, weinig klinkers). Één van zijn gedichten is de basis van het Sloveense nationale volkslied, een prachtig beeld siert het naar hem vernoemde centrale plein in Ljubjana, daarnaast prijkt zijn afbeelding op de meest waardevolle Sloveense munt, die van € 2,00.  In de  National Gallery of Slovenia   heb ik  het kunstwerk The Sower van Ivan Grohar kunnen bewonderen, wat zeer elegant is afgebeeld op de Sloveense stuiver.  In het Museum of Natural History mocht ik een kies van een mammoet vasthouden. En dan rijst de vraag wat weegt zoiets?: 4 kilo. En hoe vaak ging zo'n beestje naar de tandarts?: nooit, als de kies rot was viel hij eruit en groeide er een nieuwe. Een bouwtekening, (maar nooit gerealiseerd) van  de eerder genoemde stads architect Jože Plečnikis is te zien op het Sloveense dubbeltje. De Prince's Stone is momenteel niet in een museum te bezichtigen, daar  het onderdeel van een dispuut is tussen de Oostenrijkse en Sloveense naties, maar siert wel de Sloveense 2 cent munt. Primož Trubar  is de eerste leider van de Sloveense protestantse kerk, schrijver van het eerste gedrukte boek in het Sloveens en is belangrijk geweest voor de vereniging van de Sloveense taal, en wordt daarom afgebeeld op de € 1,00 munt. Het Lipizzaner paard  zou een inheems Sloveens paardenras zijn en pronkt op de nationale 20 cent munt. En het kleinste muntje is geslagen met de afbeelding van een ooievaar. Heeft iemand wel eens naar de Nederlandse euromunten gekeken?? het is toch om je dood te schamen. Sloveense muntjes zijn schaars, het heeft me moeite gekost een setje bij elkaar te sparen

En waar ik eerder wees op de muzikale voorvaderen van deze natie, is de Sloveense bijdrage aan de klassiek muziek uiterst beperkt.  De eind middeleeuwse componist   Jacobus Gallus  heeft vele   zwaar religieuze werken op zijn naam staan, heel moeilijk te doorgronden, en zou daar de term "ik word er  gallisch van" origineren? Marij Kogoj   een contemporaine componist die ook veel doorzettingsvermogen vereist. Van de toondichter Benjamin Ipavec   heb ik wat hoorbare werken gehoord, waaronder Serenada za godalni orkester.

Enkele foto's in het mapje Ljubjana, Slovenië.

Tot mijn volgende bericht, groetjes, Paul