Sarajevo (Bosnië en Herzegovina)

Sarajevo, hoofdstad van Bosnië en Herzegovina, land in de vorm van een hart, en dat is precies waar het geraakt is. Van april 1992 tot november 1995 woedde er een bloedige, uiterst gecompliceerde burgeroorlog   langs etnische en religieuze lijnen, welk nauwelijks is te bevatten noch te verklaren, met geschat 100.000 doden en 2 miljoen mensen (de HELFT van de bevolking) die gedwongen waren hun huis te verlaten. De gevolgen zijn tot vandaag te zien (verwoestte gebouwen, óveral kogelgaten) te voelen en te merken.

Het Verdrag van Dayton was de inleiding tot  een gammele vrede,  maar ook het  geraamte voor een niet uit te leggen bestuursgedrocht (gemiddeld genomen snappen geëduceerde mensen hier NIET hoe hun land bestuurd wordt), welk de ontwikkeling van het land in de weg staat, naast verlammende  corruptie en belangenverstrengeling.

Gedurende de burgeroorlog was Sarajevo GEHEEL omsingeld (door Servische milities, misschien herinnert U zich de naam Ratko Mladić), en scherpschutters maakte het onmogelijk je op straat te begeven (zelfs begrafenissen waren doelwit), waardoor het hele openbare leven lam kwam te liggen. Schaarste ("een hele  stad op dieet" was hier een wrange grap), zwarte markt, noodscholen: het hele dagelijkse  leven was ontwricht. De bevoorrading van de stad vond plaats door enkele vluchten van de VN per dag,  en een in 4 maanden en 4 dagen met de hand gegraven noodtunnel (762 meter lang, 1 meter breed  en 1 meter 60 hoog: "tunnel of hope") onder de landingsbaan van het vliegveld. De ingang van de tunnel is nu een museum. Tijdens de burgeroorlog waren in Sarajevo alleen 12.000 doden en 50.000 gewonden te betreuren.

Sarajevo is en was een stad waar een diversiteit van religieuze en etnische groepen vreedzaam naast elkaar leven (al eeuwen lang). In 1984 vonden hier en in de omgeving de olympische winterspelen plaats. Door de oorlog is de stad nu bezaaid met begraafplaatsen. Ik heb getracht me terdege te informeren, maar het is uiterst moeilijk en gevoelig over vele onderwerpen te praten. Er is veel herbouwd, maar er is nog een hele lange weg te gaan.

Helaas moet ik ook nog het onderwerp Srebenica, of beter gezegd de val ervan; 11 juli 1995, ter sprake brengen.  Er is hier een soort van memorial: Gallery 11/07/95, om  de 8372 moslimslachtoffers  (tot nu toe) van deze massaslachting, genocide, etnische zuivering te herdenken. En tot de dag van vandaag worden er nog (massa)graven gevonden. Velen missen nog hun naasten, niet wetende wat er met hen gebeurd is. Het identificeren van gevonden stoffelijke resten is een moeizaam proces, waarbij het gebruik van DNA-technieken het mogelijk maakt familie uitsluitsel te geven. En ik houd mij op de vlakte, maar de rol die de VN, maar met name DUTCHBAT  hierin heeft gespeeld is beschamend. Deze slachting had NIET hoeven gebeuren. En wat mij betreft is met een parlementaire enquête naar de val van Srebrenica waarbij iedereen naar elkaar wijst de kous niet af; het zou de Nederlandse overheid en het ministerie van defensie  sieren een ruimhartig excuus aan te bieden aan de nabestaanden, en daarmee VERANTWOORDELIJKHEID te nemen.

Een schrale troost is dat individuen als Ratko Mladić, Radovan Karadžić en vele van hun kornuiten terecht staan in het Joegoslavië-tribunaal, Al het voorgaande gezegd hebbend: het zal het gemis van de nabestaanden niet wegnemen.

Er is nog een andere wetenswaardigheid die vermeld dient te worden. In Sarajevo vermoorde op 28 juni 1914 Gavrilo Princip de kroonprins Frans Ferdinand van Oostenrijk en zijn vrouw Sophie, en dat was de druppel die de emmer deed overlopen naar WO-I, zonder die daarmee te verklaren. Tot op heden is het mij niet gelukt de oorzaak en aanloop  van dit uiterst veelomvattende conflict te doorgronden. Ik houd me aanbevolen voor een samenvatting van 500 woorden die een 12 jarige begrijpt. In concentratiekamp Theresienstadt (Tsjechië) heb ik de cel gezien waar Gavrilo Princip gevangen zat, en in 1918 overleed.

Enkele foto's in het mapje Sarajevo (Bosnië en Herzegovina).  

Tot mijn volgende bericht.